Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống lâu đời của đồng bào dân tộc vùng núi phía Bắc Việt Nam. Trong bài viết hôm nay, mời bạn cùng Reviewmonngon.com tìm hiểu về nguồn gốc, ý nghĩa và cách chế biến món xôi ngũ sắc.
Xôi ngũ sắc là gì?
Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ của đồng bào dân tộc Thái, Tày, Nùng vào mỗi dịp trọng đại hay lễ Tết. Đúng như tên gọi, “xôi ngũ sắc” tức là xôi có 5 màu, thường là màu đỏ, vàng, xanh, tím, trắng.
Theo quan niệm của đồng bào dân tộc thì 5 màu của xôi ngũ sắc đại diện cho âm dương ngũ hành (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ). Đồng thời, 5 màu này cũng tượng trưng cho tình đoàn kết khăng khít của các dân tộc anh em. Tùy vào từng địa phương mà màu sắc của xôi ngũ sắc sẽ có sự thay đổi đôi chút. Tuy nhiên, chung quy thì xôi vẫn mang ý nghĩa cầu mong sự may mắn, đủ đầy, hòa hợp và sung túc.
Bên cạnh đó, mỗi màu của xôi ngũ sắc cũng mang một ý nghĩa riêng. Theo đó, màu đỏ là biểu tượng của bếp lửa hồng với mong muốn gia đình đoàn tụ, hạnh phúc; màu vàng mang khát vọng cuộc sống no đủ, không bị thiếu ăn, thiếu mặc; màu xanh thể hiện niềm hy vọng một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu; màu tím thể hiện cho sự chung thủy, cho tình yêu nghề nông của những người dân; màu trắng đại diện cho sự tinh khiết của đất trời.
>> Xem thêm: Cách làm bánh ướt và top 5 quán bánh ướt ngon nhất TP.HCM
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc
Bạn cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu sau:
- 1kg gạo nếp bắc.
- 250g lá cẩm tươi.
- 250g lá dứa.
- 4 hạt gấc.
- 20g mè rang.
- 20g đậu phộng rang.
- 10ml rượu trắng.
- 200ml nước cốt dừa.
- 20g bột nghệ tươi.
- Gia vị: đường, muối.
Lưu ý:
- Khi mua gạo nếp bắc, bạn nên chọn gạo nếp có hạt to, tròn đều và có màu trắng đục.
- Đối với lá dứa, bạn đem đi rửa sạch và ngâm với nước muối loãng trong khoảng 5 – 10 phút.
Cách chế biến xôi ngũ sắc
Bước 1: Pha màu nước
Pha màu tím: lá cẩm được rửa sạch, cắt nhỏ và cho vào nồi. Tiếp theo, bạn đổ nước vào nồi bằng ½ thể tích của lá để màu được đậm hơn. Kế tiếp, bạn bắc nồi lên bếp và nấu nước lá cẩm trong vòng 15 – 20 phút để lá cẩm ra hết màu. Sau đó, bạn đổ nước lá cẩm qua một cái rây lọc để chắt nước.
Pha màu xanh: bạn cắt lá dứa thành từng khúc nhỏ và cho thêm vào nửa chén nước. Tiếp đến, bạn sử dụng máy xay sinh tố để xay nhuyễn lá dứa. Sau khi xay xong thì bạn dùng rây để lọc nước cốt lá dứa và bỏ phần bã đi.
Pha màu đỏ: bạn nạo hạt gấc ra và đổ vào gấc 1 thìa rượu trắng. Sau đó, bạn dùng tay bóp cho màu gấc được tan đều ra.
Bước 2: Pha muối mè
Đầu tiên, bạn cho 3 thìa mè rang với 3 thìa đậu phộng rang vào chén và dùng chày giã dập hỗn hợp ra. Sau cùng, bạn cho thêm vào 3 thìa đường, 1 thìa muối rồi trộn đều hỗn hợp muối mè lên.
>> Xem thêm: Cách làm món bánh cuốn Tây Sơn Bình Định
Bước 3: Ngâm gạo nếp
Bạn vo sạch 1kg gạo nếp bắc, rồi chia gạo ra thành 5 phần bằng nhau để thuận tiện cho việc tạo thành 5 màu xôi khác nhau. Theo đó:
- Phần gạo màu trắng: bạn chỉ cần ngâm với nước muối loãng khoảng 6 – 8 tiếng để hạt nếp được nở đều.
- Phần gạo màu tím: bạn ngâm với nước lá cẩm đã được chắt trước đó.
- Phần gạo màu xanh: bạn ngâm với nước lá dứa đã được xay nhuyễn, lọc lấy nước cốt.
- Phần gạo màu đỏ: bạn trộn đều với thịt gấc chín đã được dầm nhuyễn cùng chút rượu trắng để màu nếp được đỏ tươi.
- Phần gạo màu vàng: bạn ngâm với nước nghệ tươi.
Lưu ý khi ngâm, bạn nên đảo nhẹ vài lần để nếp được ngấm màu đều hơn. Bên cạnh đó, bạn nên ngâm nếp ít nhất 5 tiếng hoặc tốt nhất là bạn nên ngâm nếp qua đêm. Sau khi ngâm xong thì bạn vớt gạo ra, để ráo và nêm vào mỗi màu xôi là ½ thìa muối ăn rồi trộn đều lên.
Bước 4: Hấp xôi ngũ sắc
Bạn cho lần lượt các màu xôi vào xửng hấp để hấp xôi trong vòng 20 phút. Lưu ý, bạn không được trộn lẫn các màu xôi lại với nhau. Kế tiếp, bạn pha 200ml nước cốt dừa và 5 muỗng đường vào tô rồi trộn đều. Khi thấy xôi đã nở mềm thì bạn rưới phần nước cốt dừa pha với đường lên trên bề mặt xôi. Cuối cùng, bạn chờ đến khi xôi nở đều thì bạn có thể xới xôi ra ăn.
Kết luận
Như vậy, Reviewmonngon.com đã hướng dẫn cho bạn chi tiết cách nấu xôi ngũ sắc truyền thống thơm ngon, bắt mắt. Nếu bạn thấy bài viết này bổ ích thì nhớ lưu ngay lại nhé. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm các công thức nấu ăn khác tại trang web này.
